maandag 20 augustus 2012

EILAND VAN DE GODEN


maandag 13 augustus

04:00 uur zie op op mijn i-phone, zal wel komen door de andere omgeving. Geen kraaiende hanen, geen knetterende brommers, geen golven die tegen het talud slaan, geen kletterende regen.
Anna ligt nog in diepe slaap naast mij, onze villa ademt een weldadige rust uit.
De openlucht badkamer lonkt verleidelijk, een prima manier om deze dag mee te beginnen.
Het ontbijt restaurant bevindt zich boven de ingang van het hotel en het buffet is rijk voorzien van zowel westerse- als oosterse gerechten.
Yanick is wild enthousiast over zijn “wafelmannetje” ik loop mee en zie dat Madé de kok, druk bezig is met het maken van scrambled eggs, omeletten, gebakken eieren en goudgele wafels, de favoriet van Yanick.
Na het ontbijt gaat Edgar met Anna op pad om inkopen te doen, ze mag nog een kadootje uitzoeken voor haar verjaardag. Ik blijf met Mariet en kids achter om ons te vermaken bij het zwembad.
We zijn nog een half uur te vroeg en kijken aan de rand van het bad de minuten weg tot de poolboy de borden <No Entry> weghaalt, het bad is geopend!
Ik stel mijn zwemquotum weer naar boven bij maar drie kleinkinderen tegen één opa is natuurlijk een verloren wedstrijd. Ik strijk neer op een heerlijk bedje naast het zewmbad en Yanick komt naast opa liggen, “Er zit zand in het water” zegt hij met knipperende ogen. “Doe ze maar dicht dan heb je er minder last van”. Ik geef zelf het goeie voorbeeld en dat helpt.

Edgar en Anna komen na de middag weer terug, ze zijn met Henry in Celuk geweest, dé zilverplek van Bali. Ze zijn geslaagd en na het bewonderen van de aankopen worden de koffers gepakt en is het tijd voor de lunch.
We zullen de relaxte sfeer en het prachtige weer van Bali nog gaan missen.
De zeven koffers plus handbagage worden door Henry soepel in zijn auto geladen. Het is altijd druk in Bali maar Henry kent alle sluipwegen als zijn broekzak, hij schiet overal tussendoor en we bereiken keurig op tijd het vliegveld.
Inchecken is al bijna routine en gaat hier soepel.
Voor we het weten zijn we in Jakarta, hier overstappen van Domestic naar International, inclusief crosscheck van paspoorten en handbagage, we krijgen waar voor ons geld want bij de laatste check  wordt er in de ehbo-set van Mariet een kabouterschaartje getraceerd, dit potentieel dodelijke wapen verdwijnt in de scharenverzamelbak en we kunnen boarden.
Fijn om de avond en nacht in te vliegen dan kunnen we nog wat slapen voor de s’morgens in Amsterdam aankomen.

Hallo Amsterdam.    

HALLO BALI


zondag 12 augustus
hari mingu

De zaterdag gaat al dansend naadloos over in de zondag en tegen de tijd dat het vijf uur s'morgens is, zijn alleen de echte bikkels overgebleven.
Het moment van afscheid komt onvermijdelijk dichterbij en op de klanken van Eric Clapton’s Wonderful Tonight, dans ik mijn laatste dans  met Nona en laat de tranen de vrije loop.
We hebben opnieuw het voorrecht gehad om een aantal weken het dorpsleven te delen met onze familie hier en dat voelt ook nu weer ontzettend goed.
De koffers worden in het midden van de kamer gezet en de familieleden vormen met ons hier een kring omheen. Anna’s neef Oce bidt voor een behouden reis en dan schuiven we de klaarstaande busjes in op weg naar het vliegveld.
Het is nog pikdonker als we stoppen bij de grens van het dorp, bij air galé galé stappen we uit om hier in de stromende regen bij deze bron ons gezicht te wassen en te danken voor ons gezegende verblijf in Suli.
Freddie Sitanala, onze chauffeur zet er dan flink vaart achter want hij heeft straks nog een vrachtje vanuit het Aston Hotel. Onderweg knijp ik een aantal malen m’n ogen dicht wanneer ik denk dat hij het tegemoetkomende of overstekende verkeer niet meer kan ontwijken, het lukt hem toch.  In recordtijd bereiken we het vliegveld, waar het net licht begint te worden.
We zijn lekker vroeg en er is tijd genoeg om in te checken, waar een week eerder het geduld van Edgar en Mariet nog tot het uiterste op de proef werd gesteld, verloopt het inchecken nu uiterst soepel.
Onze koffers verdwijnen tot Bali uit ons zicht en we gaan voor de laatste maal naar buiten om de familie gedag te zeggen.
Het vliegtuig stijgt snel door de dikke wolkendeken en Ambon verdwijnt uit zicht.
In Jakarta hebben we helaas een forse vertraging en ruim anderhalf uur later dan gepland landen we op  Ngurah Rai Airport in Bali, waar Henry Huliselan al klaar staat om ons naar het Alam KulKul resort te brengen. Hier staan Edgar, Mariet, Zara, Suze en Yanick op de trappen van het hotel  ons op te wachten, wat een heerlijk weerzien.
Na de ellende van wateroverlast en ziektes in Ambon kwam de week op Bali, voor hen als een geschenk uit de hemel.
Mariet en Anna gaan alvast een plaatsje zoeken in het hotel-restaurant en Edgar en ik gaan inchecken, we worden snel en uiterst vriendelijk geholpen. Wanneer we voor de kamerdeur staan zegt Edgar;” Dit is volgens mij de zelfde kamer die wij vorige week hadden, het stonk er naar verrotte eieren en we konden door de stank niet slapen, we hebben toen een andere kamer gekregen”. Onze kofferjongen deed de deur open en de walm van verrotte eieren bleek nog steeds aanwezig. Terug naar de receptie om te kijken of ze een geurloze kamer hadden, ja hoor we werden ondergebracht in een villa, we vertrouwden op de neus van de receptionist en gingen naar de rest van de familie in het openlucht restaurant.
De kaart bood een keur aan binnen-en buitenlandse gerechten. Even later zitten we allemaal met ons favoriete eten voor onze neus. Yanick heeft voor de zesde maal deze week, spaghetti Bolognese gekozen.

Na de maaltijd halen we de sleutel op voor ons nieuwe onderkomen, de voordeur achter het idyllische terras zwaait open en daar wacht ons een prachtige geurloze kamer. De badkamer heeft als extra een buitenbad met douche, we vinden het best, geen rotte eieren vannacht.  

LAATSTE DAG IN SULI


zaterdag 11 augustus
hari sabtu
Ook zonder haan wordt ik op tijd wakker en wanneer we samen op het terras onze eerste kop thee van vandaag drinken, realiseren we ons dat het de laatste dag is bij de familie in Suli.
Het is nu nog te vroeg voor een nabeschouwing want ook vandaag staat er  genoeg op het programma.
Om 9.00 uur komt Mick Waisapy mij ophalen om cement te gaan kopen, want zondag komen er de nodige vrijwilligers helpen met de herstelwerkzaamheden van de beschadigde woning.
We stoppen bij een winkeltje in Waitatiri, op tien minuten rijden met de motor.
Hier heb ik een onverwachte ontmoeting met de oud bapa raja (burgemeester) van Suli; oom Frans Lainsamputty, de broer van oom Ulies. (vader van Deksy)
Mick stelt ons voor aan elkaar en de lange man begint gelijk een gesprek over de gebrouilleerde verhouding tussen de broers. Hij spreekt er onomwonden schande van en ik hoor zijn klaagzang aan, want meer kan en wil ik ook niet doen.
Na een opsomming van de onder zijn bewind gerealiseerde projecten voor Suli neem ik afscheid en rij ik met een kleine pick-up en de zakken cement, terug naar Suli. Mick is al vooruit gereden op zijn motor en wacht ons op om de balen uit te laden. Inmiddels is ook de tweede vracht rivierkeien gebracht. Hij zal zich morgen niet vervelen.
Ik ga voor de laatste maal naar Aston om te kijken of er al geld is overgemaakt voor hulp aan de overstromingsslachtoffers in Suli.
En ja hoor ik zie dat een aantal mensen uit Nederland inmiddels geld heeft overgemaakt, wat geweldig dat ze op deze manier de mensen hier willen steunen. Ik moet alleen een manier vinden om dit geld op de juiste plek te krijgen want er is geen tijd meer om zelf inkopen te doen.  
Er staat papeda op ons lunch-menu, dit overheerlijke traditionele Molukse sagomeel gerecht, bestaat uit een kleurloze transparante pap van opgeklopt sagomeel, het best te vergelijken met behangplak.
In combinatie met bijvoorbeeld een pittige colo colo met kip levert dit een uiterst smakelijk gerecht op wat gezien de glibberige substantie niet met vork en lepel gegeten wordt, maar naar binnen geslurpt wordt. Anna loopt op mij uit want ze begint al aan haar derde bord wanneer ik nog bezig ben met het naar binnen slurpen van mijn tweede bord.
Anna kan wel wat extra’s gebruiken want ze is al druk in de weer met het pakken van de koffers.
Het bed ligt vol met de nodige pakjes voor ons, kroepoek, koekjes, sagu2 enzovoort. De familie hier wil zograag wat aan ons meegeven maar dit past met geen mogelijkheid in onze koffers. Tijdens ons eerste bezoek in 1998 raakte ik hierover nog enigszins in de stress. De eerste en enige keer overigens, maar ook toen liet Anna zich hierdoor niet van de wijs brengen.
In overleg met Nona werd besloten om sommige pakjes achter te laten voor gebruik hier. De gulle gevers hoeven dit niet te weten en zo is iedereen weer tevreden.
Ik laat Anna alleen met de koffers en ga naar dominee Kaihatu om hem te vragen het geld vanuit Nederland te besteden voor de aankoop van de benodigde materialen voor de slachtoffers van de wateroverlast.
De dominee vindt het een prima idee en zal later laten weten hoe het geld besteed is zo kan ik op mijn beurt de gulle gevers weer verslag doen.
Ik krijg het bankrekening nummer van de kerk en heb er alle vertrouwen in dat het goedkomt.
Hierna loop ik nog even naar de kaki air (letterlijk de voet van het water) hier mondt de beek Lorihua, waar Suli haar oorsprong aan ontleent, uit in zee.
De vrouwen uit het dorp doen hier de dagelijks was, maar behalve dat, worden de oevers ook gebruikt als vuilstort. Ik fotografeer deze kleurrijke vuilnishoop ter illustratie van ons project KEEP SULI CLEAN.

Op ons terras staan de stoelen al klaar voor de gasten die vanavond langs komen om afscheid te nemen.
Anna is inmiddels klaar met de koffers en ze is niet van plan om ze, voor we in Bali zijn, nog open te doen.
Ik rij nog even achterop de motor met Jaco naar het huis van Hilly Lainsamputty, om te vragen of zijn keyboard geleend kan worden. Hij is niet thuis en wat speurwerk in de omgeving lvert niets op, ook zijn vrouw weet niet waar hij precies uithangt. Hilly is een drukbezet man en neemt ook zijn mobiel niet op.
Ook zonder zijn instrument moet het een gezellige avond kunnen worden, we hebben immers een geleende muziekinstallatie van Ongo staan.
Het huis heeft zich aardig gevuld met gasten van jong tot oud en de muziek zal de komende uren dit deel van het dorp uit de slaap houden.
Achter het huis zijn de jongeren al druk bezig met indrinken en ik doe een nipje mee, ze accepteren dat mijn tempo anders ligt dat dat van hen.
Wij hebben twee cans sageru, van ieder vijf liter, laten aanrukken en uit ervaring weten we dat twintig cans ook opgaan, dus onze bijdrage aan het alcohol probleem blijft daarmee beperkt.
De huiskamervloer is constant gevuld met een massa dansende mensen, waar een gemiddelde disco jaloers op kan zijn.

KEEP SULI CLEAN


vrijdag 10 augustus
hari jumaat
Het is droog dus na het ontbijt op pad, want het einde van ons verblijf komt in zicht en er is nog genoeg te doen.
Deksy gaat met mij mee naar de SD3 (de basisschool) in Suli atas. De klaslokalen zijn om een ruime grasvlakte gegroepeerd waar door een klasje kinderen, in oranje-blauwe sportkleding, enthousiast wordt gesport. Ik wordt ontvangen in het kantoor van het hoofd van de school. Nel Suitela-Matatula wordt er bij gehaald en ik kan mijn verhaal doen over het KEEP SULI CLEAN programma. Al het meegebrachte materiaal wordt in grote dank ontvangen.


De groene t-shirts zijn een welkome aanvulling op de vorig jaar door Sophie en Sharon meegebrachte shirts. Zij hebben toen met de schoolkinderen op het strand van Natsepa een pilot schoonmaak actie gedraaid. Het educatieve lesmateriaal wat we ontvangen hadden van Ada Lilipaly-de Voogt wordt met interesse bekeken en het hoofd van de school ziet hier gelijk mogelijkheden om het materiaal op te nemen in het reguliere lesprogramma.
In september wordt de eerstvolgende schoonmaakactie gepland, de kinderen gaan dan weer op pad om het strand schoon te maken en de bezoekers van het strand voor te lichten over het doel van het project.
Ik maak nog een aantal foto’s met leerkrachten en leerlingen en ga weer terug, meer dan dit kan ik op dit moment niet doen.
Wanneer we weer thuis zijn komt Eka Suitela langs met haar collectie zelfgemaakte sieraden. De gebruikte schelpen heeft ze allemaal zelf gezocht en zo behandeld dat de glans en kleur optimaal behouden blijven.
Ik stel voor om de armbanden, kettingen en oorbellen, op het strand te fotograferen.
Via de website van KEEP SULI CLEAN zouden deze produkten te koop aangeboden kunnen worden, via het door Ciska bedachte NONA SULI design label.



De fotoshoot levert prachtige plaatjes op en Eka is zichtbaar verlegen met het resultaat.
Na het bekijken van het resultaat van de fotoshoot op mijn laptop gaat Eka naar huis en ik vraag Deksy om een rit keien te bestellen voor de nieuwe fundering van het huis van Mike Waisapy.
Deksy kwam net terug van het strand waar hij onze haan, die Suze een paar dagen eerder nog zo liefdevol kroepoek had staan voeren, de nek door had gesneden. Nona had onze haan al voor de helft van zijn donkere verenpak ontdaan, vanavond eten we biologische haan. Morgenochtend hoor ik in iedergeval één haan minder kakelen.
Anna en ik gaan na de lunch naar het Aston om te kijken of we geld uit de ATM kunnen pinnen. Met Jos en Hans was dat eerder niet gelukt, maar toen was er een storing, volgens het personeel achter de bali.
De ATM pinautomaat bij het Aston is van het luxe type, airco en muziek, allemaal leuk maar ik krijg mijn pasje niet in de daarvoor bestemde opening. Dat komt omdat er nog een pasje van de vorige pinpatient in zit, zegt de altijd vriendelijke man van de security.
We zijn niet voor één gat te vangen en gaan naar de lobby, Freddie Sitanala brengt ons met zijn auto naar het benzine station langs de Passo Terminal weg. Halverwege is de andere rijbaan nog steeds geblokkeerd door de aardverschuiving van een paar dagen eerder, de twee palmbomen die de berghelling zijn afgegleden staan onder een hoek van 45 graden op het gehavende asfalt.
De ATM bij het tankstation blijkt te werken, dit was een gouden tip van Melissa Matatula, nu we dit weten hoeven we voortaan niet meer naar Ambon-stad, toch al niet ons favoriete uitje.
Met een stapel vers verkregen roepias gaan we terug naar het Aston om nog wat te mailen en te internetten.
Immanuella Hallatu, de Sales & Marketing Manager, die ik al een paar keer eerder had gesproken, komt naar ons toe en ik stel haar voor aan Anna.
Ze spreekt vloeiend Engels en ze is openhartig over de service van het hotel, de staf kampt met de nodige problemen, dat is ons inmiddels ook al duidelijk geworden. Hoewel de ambitie hoog is werkt de praktijk weerbarstiger.
De recensies op Tripadvisor liegen er dan ook niet om, vooral de meer ervaren reiziger prikt snel door de geadverteerde drie sterren status heen.
Behalve de unieke locatie en de behulpzame en vriendelijke staf, is er  verder weinig positiefs te melden over dit in 2009 geopende hotel.
Immanuella is zich hier zeer van bewust en aan haar zal het niet liggen. Ook met haar praten we over de afval problematiek en het gebrek aan zorg om het milieu.
Op Bali met z’n jarenlange ervaring met grote stromen toeristen is dit duidelijk anders geregeld. Ook hier is een lange adem onontbeerlijk.
Na het avondeten met heerlijke gebakken haan, tahoe, rijst en groenten, ga ik naar Nona Putinella-Haliwela. Zij is zeer betrokken bij de positieve ontwikkeling van het dorp Suli.  Bij haar thuis is er toevallig een bijeenkomst van zondagschool docenten, zij vertelt mij over de organisatietructuur met betrekking tot de jongeren en vrouwen van de kerk. Ik was er al eerder van doordrongen dat de kerk een schakelfunctie heeft die we moeten benutten bij het opzetten van projecten zoals KEEP SULI CLEAN.
Ook in het dorp Ihamahu op het eiland Saparua, heeft een initiatiefgroep uit Nederland al positieve resultaten geboekt met de inzet van de kerk bij de bewustwording en aanpak van de afvalproblematiek.
De week voor ons vertrek was ik op uitnodiging van deze initiatiefgroep, met Sophie en Sharon, naar Leerdam gegaan om een voorlichtingsmiddag bij te wonen. Waarom het wiel uitvinden ?
Ik laat bij Nona de helft van de uit Nederland meegenomen t-shirts achter, voor gebruik door de kinderen van de zondagschool, bij de schoonmaak acties die gepland gaan worden. We moeten niet te vroeg juichen maar de wil is er zondermeer.
Nona krijgt van mij ook het educatieve materiaal in digitale vorm voor gebruik tijdens de zondagschool bijeenkomsten.
Via FaceBook kunnen we over ons project met elkaar blijven communiceren.   
Tevreden over deze zeer nuttig bestede dag loop ik met een brede glimlach naar huis.

vrijdag 10 augustus 2012

KEEP SULI CLEAN


donderdag 9 augustus
hari kamis
Regen
Het komt weer met flinke hoeveelheden naar beneden, als het wat minder hard regent ga ik naar oom Ais Waisapy, om hem geld te brengen voor medicijnen. Het geld was door bung Luc Waisapy uit Souburg overgemaakt. Oom Ais omhelst mij en noemt het een geschenk uit de hemel, ik wordt er verlegen van, want ik ben slechts de postbode.
Via sms stel ik de gulle gever in kennis van de geslaagde overdracht. Daarna gaan Deksy en ik naar de stad om een poging te doen geld op te nemen.
Met het busje naar Mardika, het eindstation. Vanaf hier met de stadsbus naar het centrum, Omdat de wegen buiten verschrikkelijk modderig zijn loopt Deksy binnendoor, het oude overdekte marktcomplex is een labyrint van smalle gangetjes waar ik alleen hopeloos was verdwaald.



Uiteindelijk bereiken we de andere kant van het vervallen complex, waar we een busje vinden wat langs de BCA bank rijdt. De ATM geldautomaat heeft een maximum uitgifte van 3.500.000 per dag, dus wil je meer dan mag je gewoon de volgende dag terug komen.
Dus dan maar weer terug naar huis.
We zijn nog maar net thuis of de telefoon gaat Melissa Matatula uit Nederland heeft na heel veel keren proberen eindelijk contact.  Waarschijnlijk hebben de weersomstandigheden invloed op de sateliet verbinding. Mij is het ook nog niet gelukt om Nederland telefonisch te bereiken. Melissa is zeker een stuk vasthoudender dan ik.
Van haar hoor ik ook dat er in Nederland geen belangstelling is voor de misere in Ambon, een schril contrast met hoe er hier wordt meegeleefd met alles wat in Nederland speelt. Zeker ten tijde van de WK voetbal, twee jaar terug. Het hele eiland was rood wit blauw en oranje gekleurd. Nu nog kom je op de meest onverwachte plekken verwijzingen naar Nederland tegen. Nederlandse vlaggen achterop busjes, Het KNvB logo  op muren geschilderd, kinderen met shirts van Van Basten, Robben, Van Bronckhorst. Zelfs huizen zijn oranje geschilderd, een populaire kleur hier.
Via FaceBook verneem ik dat de Molukse gemeenschap in Nederland gelukkig wel druk doende is hulp te organiseren.
Ik vertel dit de mensen hier natuurlijk ook en dat wordt ontzettend gewaardeerd.
Na het eten zit ons terras weer vol met bezoekers, ik voer interessante gesprekken over ons project Keep Suli Clean. Een initiatief van Ciska Manuputty uit Amsterdam. Helaas is het door de weersomstandigheden en de ziekte van Zara niet gelukt om de schoonmaakactie met de kinderen van de SD (de basisschool) uit te voeren.
Morgenochtend ga ik de school bezoeken om te praten met het schoolhoofd Nel Suitela-Matatula.
De gesprekken gaan ook over het milieu, wat sommige mensen wel degelijk bezighoudt, maar het gros van de mensen heeft hier nog geen enkele boodschap aan, er is nog een lange weg te gaan.
De kerk is, net als de school, een onmisbare partner bij het opzetten en uitvoeren van projecten, dat was mij al eerder duidelijk geworden.
De organisatie van de kerk werkt via Units en Sectors, die het dorp verdelen in overzichtelijke wijken elk met eigen vertegenwoordigers.
De zondagschool kan ook een wezenlijke bijdrage leveren aan de bewustwording van milieueducatie. Ik heb al een aantal mensen de film van Chris Jordan laten zien. Hier hoef je verder geen commentaar op te leveren.

TSUNAMI ?


woensdag 8 augustus
hari rabu
5 uur s’morgens;
ogen en oren open, onze haan doet z’n best, na goed luisteren, onderscheid ik nog zes andere hanen. Het is hoog water want de golven beuken met veel kabaal tegen het talud, zestig meter bij ons huis vandaan. Naast ons het geluid van de afwas, of het de vaat van gisteren is of van vanmorgen, hoor ik niet.
De eerste voorbijganger sloft langs, Nona is ons terras aan het vegen en bij de buren pruttelt de olie. Na een half uurtje geluisterd te hebben naar al die, inmiddels vertrouwde, geluiden, besluit ik om op te staan.

Gisterenavond toen we op het terras zaten, begon tante Mina kinderliedjes te zingen in het Nederlands, ik moest terugdenken aan mijn kindertijd, met je hoofd op mama’s schoot. Ik kon mij ervan weerhouden om mijn hoofd op tante Mina’s schoot te leggen en m’n duim in m’n mond te steken.
Ik heb Anna niet meer thuis horen komen.

Anna schrikt wakker en mompelt iets van Tsunami.
Ik heb blijkbaar iets gemist vannacht, want het halve dorp was op het strand, er waren berichten dat er mogelijk een Tsunami op komst was. Vanuit een aantal dorpen in de omgeving waren meldingen over extreem hoge of juist extreem lage waterstanden. Anna vertelde dat ze voor de zekerheid m’n laptop en fototoestel boven op de kast had gelegd.

bij tsunami rechtsaf..........

We lachen hier om want dat had bij een Tsunami niet zo veel uitgemaakt.
Straks gaat Anna met Nike naar de stad om inkopen te doen. Ik ga naar het Aston om te kijken of er al geld is overgemaakt om de getroffen families te ondersteunen met het herstel van hun woningen. Anna kan dan in de stad bij de bank dat geld opnemen om hier de benodigde materialen voor te kopen.
Dat systeem werkt beter dan geld geven, weten we inmiddels uit eigen ervaring.

Vanuit Bali hebben we inmiddels een sms ontvangen; de familie E. Belonje heeft z’n intrek genomen in een prachtig hotel in Kuta naast het strand. Lekker gegeten bij een Italiaans restaurant en gaat bijtijds naar bed.  Goed nieuws.

We stoppen even bij Aston om te telebankieren, net als internet, een prachtige uitvinding; …….. als het werkt.
Uiterst traag opent zich centimeter voor centimeter het beeldscherm van m’n MacBook.
Voor ik uiteindelijk m’n bij- en afschrijvingen kan inzien zijn we driekwartier verder. Het is weleens sneller gegaan.
Er is geld vanuit Nederland op m’n rekening overgemaakt voor hulp aan de getroffen families.
Anna en Nike gaan naar Ambon-stad en ik blijf in het Aston om informatie over de situatie hier door te sturen naar Nederland, via FaceBook en mail.
Er blijven reacties binnenkomen en ik begrijp dat er voor de Nederlandse pers belangrijkere zaken zijn te melden, zoals goud voor Epke in Londen en de verkoop van het pand van het MoluksMuseum.
In de lobby wordt hard gewerkt aan het klaarzetten van de tafels en stoelen voor de Batal Puasa, de gezamenlijke Ramadan maaltijd na zonsondergang.
Ik wordt door de General Manager uitgenodigd om hier ook aan deel te nemen, ik dank hem hartelijk en kijk wel of ik het tot zonsondergang uithou in het Aston.
Tafels en stoelen worden vijf keer verplaatst en hoewel er een plattegrond met de indeling aanwezig is, wordt dit blijkbaar iedere keer weer anders geinterpreteerd. Zo is iedereen weer lekker bezig.
Na een paar forse buien is het droog en ik maak hiervan gebruik door terug te lopen naar huis, onderweg is er altijd aanspraak; bij Natsepa door de vrouwen die roejak verkopen, bij de ojek standplaatst bij de wegsplitsing, bij diverse mensen onderweg, bij onze neef Ating, waar ik even op het terras ga zitten om wat bij te kletsen, met een enorme kop mocca koffie. Het laatste stukje gaat als vanzelf want dat loopt geleidelijk af tot bij ons op de hoek. Rudi zit op zijn terras en ook bij hem maak ik een praatje, als plotseling mijn telefoon gaat; Deksy wil weten waar ik ben want Anna maakt zich ongerust. Ik zeg waar ik ben en van hieruit zie ik een paar hoofden vanaf ons terras mijn richting uit kijken.
Ja ik ben er echt.
Anna is geslaagd, alleen het opnemen van het geld ging natuurlijk niet zoals gewenst. Hoewel Anna een wereldpas heeft, leven we hier in een andere wereld waar de wereldpas dus niet werkt. Gelukkig kan het met mijn pas, die ik had meegegeven, wel, zij het voor een beperkt bedrag.
Ik ga morgen zelf wel op pad.
Anna was het zat in de stad, het blijft nou eenmaal een grote, drukke, lawaaierige en vieze plek waar je niet te lang moet blijven.
Bij ons op het terras is het weer gezellig druk en er wordt volop nagepraat over de afgelopen nacht. Nu de dreiging van een Tsunami weg is, wordt er vooral lacherig over gesproken. Maar toch hadden een aantal mensen hun kinderen uit voorzorg in het bovendorp ondergebracht.
Ik begin dingen dubbel te zien en dat komt niet door de drank maar door vermoeidheid dus ik duik onder de klamboe. Anna blijft als echte bikkel natuurlijk nog lekker door kletsen met onze gasten.
Selamat Tidur

dinsdag 7 augustus 2012

AFSCHEID



Het irritante geluid uit m’n i-phone doet zijn werk, het is vijf uur.
Anna krijgt geen hap van de nasi goreng door haar keel, een soort moederlijke spanning zeg maar.
Ongo staat voor de deur en we rijden naar het Hotel.
De familie pakt de laatste spulletjes nog even in en we kunnen gaan.
Het is ongeveer een half uur rijden naar het vliegveld in Laha. Er zijn onderweg een paar kleine aardverschuivingen geweest die alweer gedeeltelijk opzij geschoven zijn.
Suze moet onderweg overgeven aan de kant van de weg, maar ze stapt even later met een glimlach weer in, wat een stoere meid.
Op het vliegveld wordt het geduld van Edgar en Mariet wel erg op de proef gesteld, als de baliemedewerkster net doet alsof ze voor het eerst een e-ticket ziet. Er wordt een collega bij geroepen, die ook net doet of hij water ziet branden.
Wanneer ik vertel dat het in Amsterdam, Jakarta en Bali geen probleem was en waarom hier op Ambon wel, moest hij het antwoord schuldig blijven.
De papieren worden diverse keren van voor en van achteren bekeken en dan mogen de koffers uiteindelijk op de band, alles keurig binnen het toegestane gewicht.



Afscheid van de meegereisde familie valt zwaar, we voelen allemaal de spanning van de afgelopen tijd.
Van een bijzondere reis die in een heel ander opzicht bijzonder geworden is.

Anna blijft met Nike, Yoram en Jobel achter om ze tot het laatst uit te zwaaien.
Het vliegtuig van Garuda maakt een bocht boven de baai en vliegt met brullende motoren richting Jakarta.
Dag lieve Edgar, Mariet, Zara, Suze en Yanick, we wensen jullie een hele fijne tijd in Bali.
Tot zondag. 

HULPVERLENING


maandag 6 augustus
hari senen

Vanmorgen na het ontbijt ga ik met Deksy en Ongo op pad om te kijken bij de getroffen families in Suli, ze wonen allemaal in het oostelijk deel van het dorp, net voorbij de begraafplaats. Sector Mandalise.
Ik bezoek alle vijf de families om de schade te bekijken en om van hen te horen hoe het ervoor staat.
Ik word getroffen door de hartelijkheid waarmee we worden ontvangen. Iedereen is blij met de getoonde interesse en ik vertel hen dat vanuit Nederland wordt meegeleefd en dat er veel mensen zijn die willen helpen, maar niet weten hoe.
Het blijkt dat het vooral om praktische zaken gaat als keien en cement, om herstelwerkzaamheden aan de woningen te kunnen uitvoeren, mankracht genoeg.
Om de mensen in Nederland een idee te geven; 66.000 IDR voor een zak cement, 230.000 IDR voor een vracht keien. Een snelle rekensom leert mij dat voor ruwweg € 250,-- per woning al veel gedaan kan worden.
De overheid is hier, in de persoon van een vertegenwoordiger van de Kabupaten uit Masohi, gisteren voor een kort bezoek langs geweest. Er wordt weinig van verwacht. Er is zelfs niet gesproken met de RT (Rukun Tetanga) zeg maar de wijkvertegenwoordiger.
Ik fotografeer de woningen van Mike Waisapy, tante Mama Harmusial, bapa tete (oma) Hetaria, keluarga Bing Waisapy en Wim Haulussy.







Of ik alle familieleden in Nederland de groeten wil doen.
Ik vertel dat ik via FaceBook melding zal doen van mijn bezoek.

Nu nog even terug naar Aston om te kijken hoe de stand van zaken is bij familie E. Belonje. Zara is nog steeds niet koortsvrij en in overleg met Mariet en Edgar besluiten ze om naar het ziekenhuis Otto Kuijk in Passo te gaan.
Wanneer ze terugkomen zien ze er redelijk opgelucht uit, er is vastgesteld dat ze een infectie heeft door de vochtige omstandigheden in het huis waar ze verbleven voordat ze hun intrek namen in het Aston.
Ze heeft een antibiotica kuur gekregen en een vitaminedrank. Ze mag gelukkig gewoon vliegen morgen.

Edgar gaat met Yanick en Suze met ons mee, om afscheid te nemen van de familie die zo liefdevol voor ze heeft gezorgd, de afgelopen weken.
Mariet blijft bij Zara.
Bung Pietje bidt voor een veilige reis, goed verblijf op Bali en een behouden terugreis naar Nederland.
Na de maaltijd gaan we terug naar het hotel.
Druk met afscheid van de kinderen en berichtgeving naar Nederland over de situatie in Suli en omgeving.
We doen wat we kunnen.
Vroeg naar bed, morgen om vijf uur gaat de wekker.

GEMENGDE GEVOELENS


zondag 5 augustus
hari mingu
Debby Abraham-Waisapy uit Capelle a/d IJssel, heeft via FaceBook gevraagd hoe het staat met de schade aan de huizen in Suli, bij de plek die is getroffen wonen haar familieleden en staat ook de Rumah Tua, de voorouderlijke woning.
Navraag leert ons dat het gaat om de woningen van; Mike Waisapy, tante Mama Harmusial, bapa tete (oma) Hetaria, keluarga Bing Waisapy en Wim Haulussy.
Ik zal terplaatse wat foto’s maken van de aangerichte schade.
We gaan straks naar Lateri om een bezoek te brengen aan Mery, de dochter van usi Uli.
We rijden langs Aston om te vragen of familie E. Belonje zin heeft om mee te gaan. Ze blijven liever thuis. Op de terugweg pikken we Edgar op, inclusief lege koffer, zodat hij de resterende spullen bij huize Sitanala kan ophalen.
Morgen is het alweer hun laatste dag hier, voor ze dinsdagmorgen naar Bali vertrekken.
We moeten ons nu vooral maar focussen op de mooie dagen en de leuke dingen die we hier vooral ook met elkaar hebben meegemaakt.
In Lateri staat in het enorme huis de maaltijd al klaar, er is een ruime keus aan heerlijke dingen, hier is niet op een roepia meer of minder gekeken.
De man van Mery heeft duidelijk een goeie baan.
Nadat alle familie zaken ook hier uitgebreid zijn besproken en Anna haar feilloos werkend geheugen voor familienamen en verbanden, weer heeft ingezet, gaan we terug.   
Langs de weg bij de grens van Suli is een opstootje, een grote groep opgewonden mensen staan te schreeuwen en te gebaren, plotseling komen er een aantal jongens over een golfplaten schutting geklommen. Eentje heeft een kip in zijn handen en een ander houdt zijn hevig bloedende hand vast. Er komt ook nog een grote man te voorschijn, die één van de jongens beet heeft. Hij is in burger maar onze neef Oce herkent hem als politieman. Niet iemand om ruzie mee te krijgen. We worden ingehaald door twee motoren waar achterop twee jongens zitten die hevig bloedend aan handen en voeten worden afgevoerd richting Tulehu.
En dat allemaal in het voorbijrijden naar Aston.    
Vanaf het hoge terras bij de hotel lobby hebben we een spectaculair uitzicht over de baai van Baguala, waar door de harde oostenwind de golven flink worden opgedreven, overal in het ruwe water zijn lichtbruine eilanden te zien, die de baai binnen drijven.
Het zijn enorme hoeveelheden hout afkomstig van het eiland Seram, door de hevige regenval is er veel hout in zee terechtgekomen wat nu een paar honderd kilometer verder aanspoelt. Hier wordt het langs de kust uit het water gehaald en opgestapeld, gratis hout, daar hoef je geen Hollander voor te zijn om het niet te laten liggen.
Edgar neemt zijn lege koffer mee om de achtergebleven spullen in te pakken, de beide klamboes verdwijnen als laatste in de koffer.
Morgen een rustige laatste dag voor familie E. Belonje, koffers pakken voor Bali.

Wij maken ons op voor het volgende feestje, een soort herhaling van de bruiloft, bij de bruiloftsfamilie is er nu een dansavond.
Wij arriveren rond half tien en behalve de dj, die er lustig op los draait, zijn wij de enige gasten.
Na een uurtje druppelen er nog een stuk of vijftien dames naar binnen, daar zit ik dan tussen allemaal mooi aangeklede dames, ik krijg een soort foute flashback uit 1998, toen we in een morsige karaokebar in Ambon-stad er achter kwamen dat karaokebars hier een toegevoegde waarde hebben; Dames langs de kant in afwachting van clientele om mee te zingen, dansen of naar het strand te gaan voor nader contact.
Wij beperken ons hier tot dansen, wel zo gezellig. Als gangmakers van het feest worden we zeer gewaardeerd, blijkbaar neemt dit de schroom weg bij de gasten die zich inmiddels in grote getale  hebben verzameld voor de tent.
Onder hen ook een groot aantal prachtige travestieten (bencong) die zich vol overgave uitleven op de dansvloer. Dat geeft de avond weer een compleet andere invulling.
We hebben net besloten om naar huis te gaan als het licht weer eens uitvalt, een betere timing is niet denkbaar.
We zitten nog niet binnen of er worden door onze buurvrouw tante Mina een viertal bakjes warme nasi goreng gebracht. Ze had ons net voor het licht uitviel de tent zien verlaten heel lief van haar dat ze aan ons heeft gedacht. 
Om drie uur gaat bij ons het licht ook uit.


maandag 6 augustus 2012

WEER EEN DAG


zaterdag 4 augustus
hari sabtu
zaterdagmorgen 7 uur, muziek links en muziek rechts, goedemorgen dan maar weer.
Het is tenslotte alweer bijna middag.
Onze overbuurman Lodik helpt een handje met het buiten zetten van de sesalo, mijn favoriete terrasbank.
Tafeltje erbij en mijn kantoor is weer geopend.
Na het ontbijt ga ik met Deksy een kijkje nemen bij het huis van Melissa.
Edgar had via de telefoon met haar gesproken, het huis wordt sinds gisteren bewoond door acht familieleden uit Ambon-stad, die hun huis zijn kwijtgeraakt.
Er zijn drie mensen in het huis, wat vol staat met spullen die zijn gered. Ik vraag hoe het met ze gaat en vraag aan Ines of ze alle namen wil opschrijven. De watertank is inmiddels gevuld door een tankauto er is rijst en er kan gekookt en gewassen worden. Als het internet vandaag werkt  zal ik Melissa verslag uitbrengen.
In het Aston werkt het internet, waar ik dankbaar gebruik van maak.
Edgar voelt zich een stuk beter en Zara gaat ook vooruit maar is nog steeds niet koortsvrij. Anna gaat met Edgar en Nona boodschappen doen bij ACC in Paso en ik gaan zwemmen met de kids. Zara gaat mee en ligt onder een groot badlaken te kijken naar Yanick en Suze.
Ze zou graag mee doen.
Aan het eind van de middag gaan we terug naar huis om nog even wat zeewind te pakken op ons terras.
Ik zie ineens Ampie Sitanala voorbij lopen, hij is aannemer en heeft in 2007 voor ons de ramen en deuren gemaakt en in 2011 het hekwerk rond het terras. Hij levert goed werk en is een prima kerel.
We hadden wel het hout betaald maar zijn werkzaamheden nog niet, hij wordt verlegen wanneer we onze dankbaarheid over zijn geleverde werk uitspreken.
Nu hij er toch is spreken we hem gelijk maar even aan over de werkzaamheden die hij voor Melissa zou kunnen doen.
Haar huis is in de afbouwfase en ze heeft ons gevraagd om een geschikte afbouwer te vinden.
Ampie dus.
Hij vindt het wel lastig dat hij werk van anderen moet afmaken of aanvullen, er spelen vaak wat gevoeligheden mee hier in het dorp, samen te vatten met één woord; jalouzie.
Ik spreek af dat ik mee ga om als tussenpersoon te dienen.
Voor ons huis moet hij alleen nog het bovendeel van de voorgevel dichtmaken, ook dat zal hij voor ons regelen. 

MATA HARI (ZON)


vrijdag 3 augustus
hari jumaat

Ons terras is een prachtige plek om de dag te beginnen. Rechts de zee, iedere blik laat weer een ander kleurig plaatje zien. Nu is het turkoois, de overkant van de baai steekt er fel groen tegen af.
Schuin links komt de zon al uitbundig boven de huizen uit schijnen.
Langer dan hier twee minuten alleen zitten is ons nog niet gelukt.
Kinderen gaan naar school, lopend of met de ojek, buren komen water uit de put voor ons halen, de visverkoopster komt langs, vrouwen gaan de was doen en onze neef Ating komt langs met zijn kleinzoon Juaan, een prachtig mannetje van twee jaar met een enorme bos krullen. Vandaag heeft hij één missie; mieren doden. Vol overgave stampt hij met zijn blote voetje de altijd aanwezige mieren plat, hij maakt daarbij geluiden waar een russische tennister nog wat van kan leren.
En dit allemaal nog voor het ontbijt.
Na het ontbijt ga ik naar familie E. Belonje in het Aston. Ik ben de hoek nog niet om gelopen of er stopt een ojek rijder. Hij vraagt waar ik naar toe wil: “Aston”, hij geeft met een hoofdknik aan dat ik achterop zijn motor kan plaatsnemen.
We rijden weg en wanneer hij zijn hoofd omdraait om te vragen of ik uit Australie kom, dringt een scherpe alcohol lucht mijn neus binnen. Ik knijp de billen wat tegen elkaar en hoop er het beste van.
Het gaat gelukkig niet echt hard.
Ik vertel dat ik in Suli bawah woon en van familie Lainsamputty ben, dat klinkt hier tenslotte bekender dan Belonje.
Hij rijdt zacht slingerend de toegangsweg naar Aston op en op het steile stuk naar de ingang van de lobby maakt hij nog een extra slinger om doodleuk tegen mij te zeggen: “niet slingeren” .
Opgelucht stap ik af en geef hem het verschuldigde bedrag, dit wijst hij resoluut van de hand. Ik vertel hem dat hij niet op mij hoeft te wachten.
Het gaat al wat beter met Edgar, Zara kijkt echter nog niet zo helder onder haar lakens uit.
Voor we gaan zwemmen zet ik nog even een update over de situatie bij ons op facebook want gelukkig werkt het internet weer.
Yanick voelt zich prima thuis in zijn kinderbadje en Suze springt in en uit het grote bad. Ik verplaats mij tussen die twee en zwem nu al meer dan de afgelopen vier jaar.
Na het zwemmen ga ik met Edgar naar de lobby, want hij wil nog even bij de reisverzekering melding maken van zijn onvrijwillig verblijf wegens de lekkage thuis bij Ella.
We lezen ook de reacties op mijn FaceBookbericht, wat hartverwarmend om van zoveel mensen steun te ontvangen via lieve en opbeurende woorden. Zo ver weg en zo dichtbij. We houden het niet droog.
Even de gedachten verzetten, het is Ramadan of zoals het hier heet, Puasa.
Daar kan je in de lobby niet omheen want de hele dag klinkt hier bijbehorende muziek die niet in mijn i-tunes favorieten  voorkomt.
We gaan spontaan een Puasa dans introduceren om de muziek een wat dtaaglijker accent te geven, het aanwezige personeel kijkt ons niet begrijpend aan…..
Tijd om terug te keren naar huis want we hadden een uitnodiging voor een bruiloft ontvangen, we zitten tenslotte midden in het dorpsleven en dat zullen we weten ook.
Jammer dat Edgar en Mariet dit niet kunnen meemaken.

De grote tent naast het huis van familie Manuputty is al aardig gevuld met gasten, het ziet er allemaal zeer feestelijk uit.
We sluiten ons aan in de rij om het echtpaar te feliciteren. Daarna nemen we plaats op ons blauwe plastic stoeltje en wachten op de dingen die komen gaan.
In het huis staat het buffet opgesteld waar we ook maar weer bij aansluiten wanneer het hier blijkbaar tijd voor is.
Halverwege de maaltijd valt het licht uit en uit het gefluister om ons heen maken we op dat de organisatie vergeten is een aggregaat te regelen.
Maar omdat improviseren hier tot kunst is verheven arriveert dit hulpstuk na enige tijd.
Na de maaltijd wordt het tijd om te gaan dansen, stoelen aan de kant en swingen maar…..
Ineens herkennen we de keybord speler van het Aston, die wordt bijgestaan door een fors aantal zangers en zangeressen.
Hij weet ook hier een geweldige sfeer neer te zetten en de aarde van de dansvloer wordt flink opgewoeld. Op straat voor de  tent staat de dorpsjeugd nieuwsgierig naar binnen te gluren.
Er worden dozen met blikjes en flessen Bintang naar binnen gehaald en ik krijg ook een grote fles en wijnglas in de hand gedrukt.
Wanneer de keybord man inpakt wordt zijn plaats ingenomen door de operator, de dj, dit lokt een groot aantal jongere gasten naar binnen die los gaan op de klanken van de muziek geholpen door het vele bier.
Wij vinden het om 2 uur mooi geweest en lopen terug naar huis, met het feestgedruis op de achterrond vallen we in slaap.  

NASLEEP WATEROVERLAST


donderdag 2 augustus
hari kamis
Vannacht hebben we voor we naar bed gingen nog naar het journaal gekeken, met heftige beelden uit Ambon-stad, het water gutste daar metershoog door de straten en een man werd meegesleurd terwijl hij om hulp riep.
Er werd melding gemaakt van een aantal doden en vermisten.
We hebben gelukkig wel goed kunnen slapen, vanmorgen was het bewolkt maar droog !
Na het ontbijt gaan we lopend naar Aston om te kijken hoe de stand van zaken is bij familie E. Belonje.
Onderweg zien we de schade van de regenval van de afgelopen dagen, vooral de huizen die op wat lager gelegen terrein gebouwd zijn staan onder water, inmiddels is het water wel weer gezakt maar we horen dat het hier tot een meter onder het plafond stond.
Paso is weer bereikbaar en de weg naar het vliegveld wordt weer begaanbaar gemaakt. Gezien het zware materieel wat we hier zagen staan toen we arriveerden, zal de klus voor het vertrek van Edgar en familie a.s. dinsdag wel geklaard zijn.
Edgar en Zara liggen nog te slapen en we gaan even op het balkon zitten met Mariet, Suze en Yanick om te horen hoe het afgelopen nacht is gegaan.
Ze hebben wat onrustig maar wel lekker geslapen. Mariet heeft een boodschappen lijstje gemaakt en we gaan met het busje van het Hotel naar ACC, het gloednieuwe Ambon City Centre. Wat keelpastilles en vitaminepillen, cola en chips, altijd goed  om de maag rustig te krijgen.
Yanick en Suze trekken veel bekijks, ze zitten alletwee in een boodschappenkarretje, ik rij met Suze door de megastore en Mariet rijdt met Yanick rond, we wisselen nadat Yanick boos werd op opa omdat ik had gezegd dat hij op zijn billen in het karretje moest gaan zitten. Hij vond het ook niet leuk dat zoveel mensen hem aanspraken. Demonstratief kruist hij zijn armen voor z’n borst en het hoofd gaat boos kijkend naar beneden.
Suze heeft wat minder problemen met alle aandacht, de meeste mensen spreken haar aan als “Berby” de Maleise vertaling voor Barbie, als ik zo om mij heen kijk dan kan ik niet ontkennen dat ons meisje behoorlijk opvalt.
Met twee karren vol langs de kassa, voor een prijs waar Albert Heijn de deuren niet voor opent.
Er verchijnt zowaar een busje van het hotel om ons op te halen, onze chauffeur is Sandy, die we kennen van eerdere uitstapjes.
De driver van de heenreis dacht dat hij ons alleen hoefde te brengen, hij mompelde in zijn beste engels iets als Drop Off dat ik vertaalde als Rip Off, toen ik de prijs hoorde. Hij had nog een ritje naar Liang en kon niet op ons wachten. Hij zou wel voor vervangend vervoer zorgen, altijd spannend, maar tot onze verrassing kwam Sandy keurig op de afgesproken tijd aangereden.
We werden thuis afgezet en ik vroeg wat de kosten waren, daar moest hij het antwoord op schuldig blijven. Het tarief wordt door het hotel bepaald.
Uiteindelijk hoefden we maar de helft te betalen.
We waren voor de avondmaaltijd uitgenodigd bij Juné, ze woont in een prachtig huis wat twee jaar terug in aanbouw was. Haar man Ferry, heeft een goeie baan bij een shipping company in de haven van Ambon-stad.
Ferry is er niet want hij is naar een sterfgeval in Amahusu.
De tafel staat vol met lekkers en we laten ons de gado-gado goed smaken.
Ferry komt na twaalven terug van de condoleance en er stapt nog een bekende uit; Daniel Sitanala, hij was in 2006 voor drie maanden in Nederland.
In no-time had hij mijn geheugen opgefrist door alle gedetailleerde verhalen die hij wist te vertellen over zijn toenmalig verblijf.
De verhalen en het aangevoerde bier volgen elkaar in hoog tempo op. Om drie uur s’nachts brengt Daniel ons naar huis.  Een blaastest had hij niet doorstaan.
     

donderdag 2 augustus 2012

VAKANTIE SURVIVAL


woensdag  1 augustus
hari rabu
bewolkt/regen
Bata is, in de stromende regen, de was aan het doen op het stoepje van onze buurvrouw, tante Mina, dat noemen wij aanpassen aan de omstandigheden, het scheelt haar weer een eind lopen naar de beek en het sop spoelt vanzelf in het kolkende water van de regengoot, weg naar zee.
Bij ons gaat het aanpassen een stuk lastiger, we staan samen op het terras en proberen de regen droog te kijken voor het de grond raakt.
Te weinig overtuigingskracht hoor ik mijzelf denken. We stoppen deze doelloze actie en gaan aan de thee met warme jambroodjes.
Even op ziekenbezoek bij Edgar, ze hebben allemaal slecht geslapen vanwege lekkage. Zara heeft ook koorts en we stellen voor dat ze eerst maar even bij ons komen om een beetje bij te komen.
De koorts van Edgar is iets minder, hij gaat met Zara slapen in de extra slaapkamer naast ons.
Het water gutst inmiddels door de straat en de kerkklok luidt, we zien allemaal mensen naar de hoofdstraat lopen en ik ga informeren wat er aan de hand is.
Verderop in het dorp, tegenover de begraafplaats is de woning van tante Harmusial ingestort en de mensen gaan hulp bieden.
Even later horen we dat ook de woning van familie Waisapy, daar vlakbij ook is ingestort. De fundering is compleet weggespoeld.
Dit geeft de vakantie een compleet andere wending, we overleggen met elkaar wat wijsheid is. Na de middagmaaltijd ga ik met Mariet naar het Aston om daar een kamer voor drie nachten te boeken, zo kunnen ze daar even op adem komen. Mocht het weer beter worden dan kunnen ze terug en zo niet dan blijven ze langer. Suze en Yanick gedragen zich voorbeeldig in al deze ellende, ze zijn lekker aan het tekenen.
Ongo brengt ons met zijn busje naar het hotel, onderweg staan hele stukken weg onder water en bij Natsepa rijkt het water tot kniehoogte bij de woningen die langs de weg staan.
Ik vraag bij de balie de manager te spreken, hij heeft begrip voor de situatie en ik vraag of hij de prijs wat kan laten zakken. Hij maakt voor ons een mooie prijs en we bekijken de kamer. Mariet ziet dit tijdelijke onderkomen wel zitten.
Terug naar huis om de koffers te pakken, de kinderen op te halen en ze naar het Aston te brengen.
Morgen is er weer een dag, we hopen op beter weer.
   

MOLUKSE HERFST


dinsdag  31 juli
hari selassa
bewolkt/regen
Beelden van een knapperend haardvuur en een glas rode wijn dienen zich aan wanneer ik na het opstaan op de veranda ga zitten.
Zelfs in het paradijs is regen nat !!!
Het is koud in Ambon, het moet niet veel gekker worden.
Ik ga bij familie E. Belonje kijken, Yanick zit in zijn eentje in de huiskamer en is lief met de telefoon van papa aan het spelen. Ik zie snoopy op het scherm zenuwachtig heen en weer bewegen terwijl de score snel oploopt.
Papa en mama zitten samen in de eetkamer aan het ontbijt, Edgar heeft slecht geslapen en voelt zich beroerd, waarschijnlijk van gisteren. Een kou is snel gevat.
Het ontbijt bestaat voor hem uit paracetamol en appel. Met een dikke sweater aan gaat hij weer naar bed. Zara en Suze hebben zo te horen de grootste lol onder de douche.
Ik wens Edgar beterschap en ga onder de paraplu door de regen terug naar huis. De lucht laat verschillende variaties grijs zien maar helaas geen openingen waar de zon doorkomt.
Dan maar weer de openhaard aan, enige lichtpuntje; ons toilet werkt.
Anna mag als eerste het smetteloos witte glazuur gaan bevlekken.
Weer een klus geklaard, mede mogelijk gemaakt door familie Lainsamputty uit Opheusden.
Anna vist nog wat tijdschriften uit de koffer en we maken van de huiskamer maar een stiltecoupé. De Thalys mag van ons doorrijden naar zonniger oorden.
Ondanks de regen krijgen wel regelmatig bezoek over de vloer er wordt zelfs een uitnodiging gebracht voor een bruiloft a.s. vrijdag.
S’ Avonds is Edgar nog steeds niet echt opgeknapt, hij heeft koorts, 39.7, en maakt zich een beetje zorgen of hij malaria onder de leden heeft.
Die kans is uitermate klein, malaria koortsaanvallen gaan gepaard met grote schommelingen en dat is bij Edgar niet het geval.
Agus heeft een malaria testset in huis, dus als het morgen niet echt veel beter is dan kan deze test uitsluitsel geven.
Edgar gaat weer naar bed met een paracetamol en een vitaminedrank.
Beterschap en tot morgen.


STUKJE RIJDEN


maandag 30 juli
hari senen
bewolkt/regen
We moeten er maar weer het beste van maken want we kunnen het niet droog kijken. In overleg met de familie E. Belonje besluiten we er met een auto op uit te trekken, want thuis zitten levert verder ook niet veel op.
Ella belt Alfred Loupatty, laat dit nou dezelfde zijn die ons vorige week terugbracht van het Aston naar huis. Toen Anna vroeg wat het kostte zei hij “kijk maar” om bij het betalen op te merken dat het te weinig was.
Dan maak je bij Anna geen vrienden.
Alfred werkte tot voor kort voor het Aston maar hij is inmiddels werkzaam als ZZP’er.
Onze oom Boetje Sitanala uit Alphen had deze naam al doorgegeven aan Edgar, als betrouwbare partner. Dat betrouwbare moeten we nog nader onderzoeken.
Ik informeer bij Agus naar de prijs en kom uit op 400.000 a 500.000 goed om te weten.
We gaan eerst naar Kafé Pas van Baguala, Debby vindt het leuk om de hele familie te ontmoeten. Ze geeft een rondleiding, iedereen kijkt de ogen uit, vooral de koi karpers die in de keukenvloer zwemmen, hebben de aandacht van de kinderen.
Debby laat twee grote bakken vers gebrande koffie zien en ruiken, een voorraad voor de komende drie maanden. We willen dit graag proberen en bestellen er nog wat pisang goreng, sukun goreng en patat bij.
Er komt nog een familie uit Nederland binnen, de vrouw komt mij bekend voor, ik stel mij voor en ze zegt “ken je Corry Talla” Ja die kennen we……
De wereld is andermaal weer klein.
Hierna gaan we op pad naar Hila Kaitetu om Fort Amsterdam te bezoeken, een versterking uit de VOC tijd, die op deze plek de belangrijke zeeengte tussen Ambon en Seram beheerste.
We snijden het schiereiland Leihitu dwars door, eerst de steile slingerende weg naar boven en vervolgens naar beneden richting kustweg. We stoppen onderweg op verzoek van Anna. Net op tijd om de inhoud van haar maag in het gras naast de auto te deponeren. Haar huidskleur is inmiddels verschoten naar licht grijs.
Na deze tussenstop vervolgen we onze weg langs de vele Islamitische dorpen.
De bebouwing van dit deel van het eiland maakt een troosteloze indruk, wat nog versterkt wordt door de aanhoudende regenval.
In het dorp Wakal is vorige maand een overstroming geweest, tientallen huizen zijn door modderstromen uit de bergen ondergespoeld. De modder staat zo’n meter hoog in de door de bewoners verlaten woningen, ook de weg is door een dikke laag modder en keien op een aantal plaatsen bedekt, Alfred rijdt voorzichtig over de modder- en keienhopen tot de normale weg weer tevoorschijn komt.
In Hila stoppen we bij de oudste moskee van het eiland en wat verder verschijnt het massieve fort Amsterdam in een bocht van de weg.
De rode nep dakpannen van geperst aluminium zijn zo te zien de meest recente toevoeging aan dit bouwsel uit 1640. Het lijkt wel of er sinds die tijd niets meer gebeurd is, maar we weten dat het koloniale bouwwerk bij ons bezoek in 1998 net een schilderbeurt had gehad. De toenmalige helderwitte muren hebben plaatsgemaakt voor lichte en donkere grijzige vlekken waar hier en daar nog iets wits in is te ontdekken.
Vanaf de bovenverdieping kijken we uit over de meter dikke borstwering, over de zee in de richting van Seram, vaag zijn de donkergrijze contouren van het moedereiland te onderscheiden.
Edgar vult het gastenboek in en laat een donatie voor een pot witte verf achter.
We lopen vanaf het fort naar de 50 meter verder gelegen oudste kerk van het eiland.
De gevelsteen vermeldde destijds de naam van de bouwer, Bernardus van Pleuren.
Tijdens de burgeroorlog is de kerk tot de grond toe afgebrand, alle christenen zijn van dit deel van het eiland gevlucht en tot op heden niet teruggekeerd.
De kerk is weer opgebouwd maar lijkt in niets op het fraaie bouwwerk van destijds. Ook de gevelsteen heeft het blijkbaar niet overleefd.
We vragen of Alfred de terugweg wat rustiger wil afleggen, zo blijft Anna het enige slachtoffer van vandaag.
Bij Aston gaan we wat drinken en eten, het internet werkt weer eens niet dus daar zijn we dan ook gauw mee klaar.
Het eten verschijnt nu met minder vertraging dan de laatste keer.
Na de maaltijd op naar huis, ik reken af met Alfred en de prijs valt mee, waarschijnlijk heeft mijn toelichting op de familiebetrekkingen geholpen.
Welterusten.
     


TROPISCHE PIJPESTELEN


zondag 29 juli
We hebben ons heerlijk verslapen en zijn niet op tijd om naar de kerk te gaan. Het regent weer eens tropische pijpestelen, maar dit weerhoudt Lodik er niet van om alvast de aansluiting voor de waterpomp aan te leggen. Naast de ingang van de badkamer komt de schakelaar waarmee de pomp tot leven kan worden gewekt.
Ronald komt ook een bijdrage leveren door het oude hurktoilet weg te bikken, het ontstane gat aan te helen en een aansluiting tussen de nieuwe pot en de afvoer te maken.
Omdat het flink regent wordt het cement op de keukenvloer gemengd.
De komende 24 uur wordt het of ophouden met bolle wangen of bij de buren naar het toilet.

KLUSSEN MET KIJKERS


zaterdag 28 juli

Deel 2
Vroeg op, want er moet gewerkt worden, vakantie of geen vakantie….
Met drie man hakken we lustig los op het asfalt van de weg voor ons. Al snel hebben we een flinke geul uitgehakt en gegraven, het verkeer zoekt zonder wanklank, als vanzelf, een andere weg. De pvc pijpen worden aan elkaar gekoppeld en vastgelijmd, de geul wordt gedicht, de waterpomp wordt geinstalleerd en aangezet. Wij zitten aan het eind van de pijp vol verwachting naar de opening te kijken. En ja hoor, daar komt het water tevoorschijn.
Huize Lainsamputty heeft officieel stromend water !!!!
De mandibak kan nu met het simpel openen van een kraan worden gevuld.
Onder de brandende zon is het zwaar werk en we vinden het mooi voor vandaag.
Na het eten een beetje uitrusten op het terras.
Edgar, Mariet en de kids, komen de werkzaamheden inspecteren.
Na de inspectie hebben ze zin in een strandwandeling en ik ga mee. Lia, ons overbuurmeisje, gaat ook mee. We lopen dit keer in oostelijk richting, het strand gaat hier over in een mangroveachtig gebied. De laatste huizen van het dorp laten we achter ons en maakt plaats voor een uitbundig gevarieerde begroeiing  die bijna door loopt tot aan het strand.
We gaan via een pad het bos in tot aan de doorgaande weg. Ik ga terug met Egon, de hond van Ella, hij vertikt het om langs een huis te lopen waar een vijftal honden hun territorium bewaakt. Ik pak hem op in zijn nekvel maar hij haalt grommend uit naar mij. Ik heb weinig zin om straks naar het ziekenhuis te moeten voor een prik, dus ik laat de lafaard maar gaan en loop achter hem aan terug langs het strand.
Edgar, Mariet en de kids zijn ook net terug en staan onder een grote boom bij het strand naar een enorm bijennest te kijken. Over een paar dagen is het vollemaan en dan wordt het nest uitgerookt en de honing uit het nest gehaald. We zullen het op gepaste afstand in de gaten houden.
Thuis wacht nog de nodige visite.
   


KLUSSEN MET KIJKERS


vrijdag 27 juli

Deel1
Vandaag gaan we een start maken met de verbouwing van de badkamer en het toilet. De familie uit Opheusden heeft geld gegeven om wat moderniseringen uit te voeren.
Het kleine stenen gebouwtje naast de keuken herbergt in het linker deel de betegelde badkamer met mandibak. Door een gaatje in de muur boven de bak, komt een slang naar binnen waarmee via de pomp van de buren de bak gevuld wordt, met water uit de put, wanneer dat nodig is.
Voor de mensen die met het fenomeen mandi onbekend zijn;
benodigdheden: twee emmers, één gevuld met water uit de mandibak en één halfvol met, op het petroleum confoor, heet gemaakt water, één kleine plastic steelpan en je favoriete shampoo.
Met de steelpan neem je wat heet water en mengt dit met koud water, even controleren met de vinger, je sopt de favoriete shampoo over het lijf  en giet het water uit de steelpan over je heen. Dit herhaal je tot je vindt dat het genoeg is, meestal is er dan nog water over.
Een uitermate efficiente manier van watergebruik. Wanneer we weer thuis zijn sta ik minder gedachtenloos onder onze douche met termostatische mengkraan.

In het rechtergedeelte bevindt zich het toilet, om precies te zijn, het hurktoilet, in Nederland ook wel prozaisch, Frans toilet genoemd.
Het hurken, richten, door- en afspoelen zal ik hier niet verder toelichten.
We vinden echter dat het hurktoilet z’n langste tijd gehad heeft en dit gaat plaatsmaken voor een closetpot met waterspoeling.
Lodik, onze overbuurman, gaat deze klus klaren. Hij heeft met Anna al een lijstje gemaakt met benodigde materialen. We gaan met z’n drieen op pad naar onze favoriete bouwmarkt, Aneka Guna, in Paso.
De closetpot is snel gevonden en ook de andere zaken worden door verschillende winkelbedienden verzameld. Iedereen heeft een strikt gescheiden territorium, de dame van de stekkers zal zich dan ook niet bemoeien met de dame van de kranen. Iedereen schrijft z’n eigen bonnetje, wat bij de centrale kassa dient te worden afgerekend.
Inmiddels zijn Anna en Lodik buiten de winkel, in het magazijn, de benodigde pvc pijpen, koppelingen en cement aan het verzamelen. Er moet ook een kleine vrachtwagen met open laadbak worden geregeld voor het transport.
Anna voorin naast de chauffeur en ik met Lodik achterin het open bakje om de toiletpot recht te houden.
Als thuis alles is uitgeladen en opgeborgen, nemen we de activiteiten voor morgen nog even door; De waterput bevindt zich bij ons aan de overkant en vandaar moet een waterleiding worden aangelegd naar de badkamer, hiervoor moet in de asfaltweg voor de deur een geul worden gegraven. Hierin komt een metalen buis waar doorheen de pvc waterleiding geschoven wordt.
De plek van de waterpomp wordt bepaald en Lodik gaat morgen op zijn vrije dag aan de slag.
Anna gaat met Edgar boodschapen doen in de pondok van tante Mien Manuputty, bij ons achter, rijst, pinda’s, eieren, sigaretten en vijf ballen voor de kinderen. Daarna nog even spelen op het strand met de kids.
Omdat het vrijdag is besluiten we de week met een gezellige avond bij ons thuis, de muziekinstallatie die geleend was voor Anna’s verjaardagsfeestje, staat er nog dus de muziek schalt al snel door de grote speakerboxen. Het terras loopt vol met mensen ze komen allemaal op de muziek af. We hebben dikke pret met elkaar en zo wordt het vanzelf zaterdagmorgen.

BUITEN SPELEN


donderdag 26 juli
Als je vroeg naar bed gaat is de kans groot dat je vroeg opstaat, het lijkt een Cruijff uitspraak, maar hij is van mijzelf.
5.30 uur zag ik op de klok in de huiskamer, het werd al een beetje licht en de lucht was wederom blauw.
Straks met de kinderen lekker zwemmen bij laag water, Zara heeft last van haar exceem, door zwemmen in zoutwater wil het nog wel eens afnemen.
Nu ik toch wakker ben maar even het reisblog bijwerken en dan straks bij Aston versturen. Zo heb je echt het idee dat je er iets voor moet doen.
Ik ga hierna even bij de kids kijken, maar het huis is nog in diepe rust, boven staat een slaapkamerdeur open en als ik naar binnen kijk zie ik Mariet bij Zara liggen, nog heerlijk in slaap.
Ze zullen het wel nodig hebben.
Julia en Erni, twee kleindochters van bung Piet, komen ook langs om straks mee te gaan zwemmen. Het is bijna laag water en het strand is nu zo’n 300 meter breed.
De kleinkinderen hoor ik al van verre aankomen, ze zijn er helemaal klaar voor.
De zon brandt behoorlijk en het water is lauw warm, ik ben niet zo’n waterrat maar dit is wel erg lekker.
Yanick is al aardig over zijn watervrees heen, een week geleden liep hij nog voorzichtig op zijn tenen door het water van het zwembad in Bali en nu springt  hij als een watervlo in zee.
Omdat de zee zo geleidelijk afloopt is het voor de kinderen veilig genoeg om hier heerlijk te kunnen spelen.
Verderop staan een aantal mannen tot hun heupen in zee met netten en hengels te vissen. En overal varen prauwen op zee om voor een dagelijks maaltje vis te zorgen. De kinderen hebben een nieuw spelletje ontdekt, heremietkreeftjes verzamelen. Een uitgegraven gat in het zand dient als kreeften reservaat, algauw krioelen er tientallen beestjes over elkaar heen.
Even er tussenuit voor de lunchbreak en dan naar bung Piet, z’n zus Antje uit Opheusden, heeft ons gevraagd om een offerte te maken voor de badkamer, die aan een renovatiebeurt toe is. Ik fotografeer de huidige situatie en maak een maatschets. Een aantal dochters van bung gaat met hun vader in discussie over het beoogde eindresultaat. Het duurt even voor er concensus is bereikt.
Na dit huisbezoek gaan we op naar de avondmaaltijd en beetje vroeg dit keer want ik wil met Mariet en Zara naar Aston om wat mail te versturen en het reisblog bij te werken. Blijkbaar is het ook voor de chauffeurs etenstijd want er komt geen busje langs, we hebben weinig keus en gaan lopen, het is niet heel erg ver maar de kuiten moeten wel aangespannen worden.
Halverwege stopt er toch een busje en we stappen in voor het laatste stukje.
In het Aston is het uitgestorven, in de lobby is alleen het personeel druk met niets doen, gasten zijn er niet te bekennen. Mariet en ik fantaseren er lustig oplos; alle gasten zijn vroeg naar hun kamer gegaan voor een goeie nachtrust, alle gasten zijn uit in Ambon-stad en komen pas heel laat terug, alle gasten hebben het hotel vroegtijdig verlaten omdat ze de trage bediening zat waren.
De openslaande deuren naar het grote balkon zorgen voor verkoeling in de lobby, met een voortreffelijke cappucino, verse applejuice  en een Bintang biertje, gaan we aan de slag met de digitale berichtgeving. Het uploaden van foto’s kost erg veel tijd en ik besluit om dit maar even achterwege te laten.
Plotseling heeft Zara contact met oma Hoogeveen uit Nieuwerkerk, via haar i-pad.
De verbinding is wat traag, het geluid van Ambon naar Holland doet er langer over dan andersom, dat levert wat spraakverwarring op, maar het is leuk om even via face-time contact te hebben. En heel goed van oma Hilda om dat te doen zonder hulp van opa Arend.
Nadat we gedaan hebben wat we moesten doen, gaan we weer terug naar huis, inmiddels is het pikdonker en een busje vinden om ons terug te brengen is dan altijd lastig. We lopen in ganzepas langs de verlaten weg, waar af en toe een scooter voorbij raast, soms zonder licht, lekker energiezuinig.
Waar de weg zich splits, links naar Tulehu en rechts naar Suli bawah, het benedendorp wat langs de kust gebouwd is. Toen hier geen ruimte voor uitbreiding meer was is er een nieuw dorp gebouwd boven op een, achter het benedendorp gelegen, heuvel.
Bij deze splitsing bevindt zich de tampat ojek, hier is de plaatselijk jeugd met scooters verzameld om mensen te vervoeren, zeg maar vervoer op maat.
Ons wordt ook een rit aangeboden, maar Mariet vindt dit iets te avontuurlijk.
Ineens worden we aangesproken door Juné, ze vindt het maar niets dat we moeten lopen en rijdt op haar scooter terug naar huis om haar man Ferry te zeggen dat hij ons even met zijn auto naar huis moet brengen, altijd aardig zo’n onverwachte lift.
Nadat we onze ervaringen heben gedeeld met het thuisfront gaan we lekker slapen.